Sáng kiến kinh nghiệm Dạy học trải nghiệm và ứng dụng công nghệ thông tin trong chương trình Địa lí lớp 10 nhằm phát triển năng lực cho học sinh

 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Đề tài:
 DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM VÀ ỨNG DỤNG
CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG CHƯƠNG TRÌNH 
 ĐỊA LÍ LỚP 10 NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC 
 CHO HỌC SINH
 MÔN: ĐỊA LÍ
 NĂM HỌC 2020 - 2021 MỤC LỤC
 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ............................................................................................1
 I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI..........................................................................................1
II. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU .................................................2
 1. Mục đích nghiên cứu .............................................................................................2
 2. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................................2
III. ĐỐI TƯỢNG VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU..............................................2
 1. Đối tượng..............................................................................................................2
 2. Phạm vi nghiên cứu ...............................................................................................2
 IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................................................2
 1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết .............................................................2
 2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn .............................................................3
 V. GIẢ THIẾT KHOA HỌC.....................................................................................3
 VI. NHỮNG ĐIỂM MỚI CỦA ĐỀ TÀI...................................................................3
 VII. DỰ BÁO ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI ...............................................................4
 PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .....................................................................5
 I. CƠ SỞ KHOA HỌC ..............................................................................................5
 1. Cơ sở lí luận...........................................................................................................5
 1.1. Giới thiệu chung về hoạt động trải nghiệm sáng tạo ..........................................5
 1.2. Một số nội dung mới về công nghệ thông tin..................................................10
 1.3. Cơ sở thực tiễn..................................................................................................12
 II. ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN ĐỂ DẠY HỌC TRẢI NGHIỆM 
 TRONG CHƯƠNG TRÌNH ĐỊA LÍ 10 ..................................................................15
 1. Các bước tiến hành dạy học trải nghiệm để dạy học trải nghiệm và ứng dụng công 
 nghệ thông tin ..........................................................................................................15
 2. Công tác chuẩn bị ứng dụng công nghệ thông tin để dạy học trải nghiệm.................15
 2.1. Đối với giáo viên ..............................................................................................15
 2.2. Đối với học sinh ...............................................................................................16
 3. Thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin để dạy học trải nghiệm ......................16
 3.1. Sử dụng một số app để tạo sản phẩm thực tế ảo tăng cường (AR)...................16
 3.2. Thiết kế infographic bằng Powerpoint .............................................................18
 3.3. Trải nghiệm thực tế và làm video phóng sự, kịch ngắn....................................22
 4. Một số địa chỉ khi dạy học trải nghiệm và ứng dụng công nghệ thông tin.................25
 5. Kết quả hoạt động trải nghiệm ............................................................................26 DANH MỤC VIẾT TẮT
 Chữ cái viết tắt Chữ đầy đủ
GV Giáo viên
HS Học sinh
THPT Trung học phổ thông
SGK Sách giáo khoa Chính vì vậy, tôi đã đúc rút kinh nghiệm xây dựng đề tài “Dạy học trải 
nghiệm và ứng dụng công nghệ thông tin trong chương trình địa lí lớp 10 nhằm 
phát triển năng lực cho học sinh” nhằm góp phần tích cực vào thực hiện vào mục 
tiêu chung của ngành giáo dục, nâng cao chất lượng dạy học môn Địa lí, đáp ứng 
yêu cầu đổi mới trong giai đoạn hiện nay.
 II. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
 1. Mục đích nghiên cứu
 - Giới thiệu những nghiên cứu mới trong việc sử dụng ứng dụng công nghệ 
thông tin vào hoạt động dạy học trải nghiệm sáng tạo.
 - Góp phần đổi mới hoạt động dạy học theo định hướng phát triển năng lực và 
phẩm chất cho học sinh.
 2. Nhiệm vụ nghiên cứu
 - Tìm hiểu lý luận về hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong các tài liệu.
 - Tìm hiểu thực tiễn việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Địa lí 
nói chung và tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo nói riêng, chất lượng 
giảng dạy bộ môn, tình hình hứng thú học tập của học sinh trung học phổ thông.
 - Tìm hiểu một số ứng dụng công nghệ thông tin mới có thể được sử dụng 
trong dạy học trải nghiệm.
 - Xây dựng các hoạt động trải nghiệm sáng tạo có ứng dụng công nghệ thông tin.
 - Tiến hành thực nghiệm ở một lớp để kiểm chứng các biện pháp sư phạm 
trên cơ sở đó rút ra kết luận khoa học.
 III. ĐỐI TƯỢNG VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
 1. Đối tượng
 - Hình thức dạy học trải nghiệm.
 - Nội dung trải nghiệm các ứng dụng công nghệ thông tin.
 2. Phạm vi nghiên cứu
 - Nghiên cứu cách sử dụng một số ứng dụng về công nghệ thông tin và một số 
hình thức dạy học trải nghiệm.
 - Nội dung địa lí 10 có thể trải nghiệm bằng ứng dụng công nghệ thông tin.
 - Thời gian nghiên cứu : Năm học 2019 - 2020 và năm học 2020 - 2021
 IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
 1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết
 - Phương pháp phân tích, tài liệu.
 - Phương pháp hệ thống hóa.
 2 VII. ĐÓNG GÓP MỚI CỦA ĐỀ TÀI
 Đề tài “Dạy học trải nghiệm và ứng dụng công nghệ thông tin trong 
chương trình địa lí lớp 10 nhằm phát triển năng lực cho học sinh” có những 
đóng góp về lí luận và thực tiễn như sau:
 - Góp phần đề xuất một số phương pháp và kế hoạch tổ chức một số trải 
nghiệm khoa học, phù hợp, hiệu quả trong quá trình dạy học môn Địa lí.
 - Góp phần tạo hứng thú cho người học, tạo cơ hội cho người học rèn luyện, 
nâng cao kĩ năng, năng lực và phẩm chất, đáp ứng yêu cầu của công cuộc Đổi mới 
toàn diện nền giáo dục nước nhà hiện nay.
 - Là tài liệu tham khảo cho đồng nghiệp trong quá trình dạy học trải nghiệm, 
nhất là các hoạt động có ứng dụng công nghệ thông tin.
 4 những giải pháp mới, sáng tạo những cái mới trên cơ sở kiến thức đã học trong nhà 
trường và những gì đã trải qua trong thực tiễn cuộc sống, từ đó hình thành ý thức, 
phẩm chất, kĩ năng sống và năng lực cho học sinh.
 Hoạt động trải nghiệm sáng tạo nhằm phát triển, nâng cao các tố chất và tiềm 
năng của bản thân học sinh, nuôi dưỡng ý thức sống tự lập, đồng thời quan tâm, 
chia sẻ tới những người xung quanh.
 Các em được chủ động tham gia vào tất cả các khâu của quá trình hoạt động, 
từ thiết kế hoạt động đến chuẩn bị, thực hiện và đánh giá kết quả hoạt động phù 
hợp với đặc điểm lứa tuổi và khả năng của bản thân. Các em được trải nghiệm, 
được bày tỏ quan điểm, ý tưởng, được đánh giá và lựa chọn ý tưởng hoạt động, 
được thể hiện, tự khẳng định bản thân, được tự đánh giá và đánh giá kết quả hoạt 
động của bản thân, của nhóm mình và của bạn bè,... Từ đó, hình thành và phát triển 
cho các em những giá trị sống và các năng lực cần thiết.
 Giáo dục chuyển từ hướng tiếp cận nội dung sang hướng tiếp cận năng lực. 
Chú trọng việc tăng cường các hoạt động trải nghiệm thực tế nhằm giáo dục đạo 
đức, lối sống và rèn luyện kỹ năng cho học sinh
 1.1.3. Hình thức hoạt động trải nghiệm
 Hoạt động trải nghiệm sáng tạo được tổ chức dưới nhiều hình thức khác nhau 
như hoạt động câu lạc bộ, tổ chức trò chơi, diễn đàn, sân khấu tương tác, tham 
quan dã ngoại, các hội thi, hoạt động giao lưu, hoạt động nhân đạo, hoạt động tình 
nguyện, hoạt động cộng đồng, sinh hoạt tập thể, lao động công ích, sân khấu hóa 
(kịch, thơ, hát, múa rối, tiểu phẩm, kịch tham gia,), thể dục thể thao, tổ chức các 
ngày hội, Mỗi hình thức hoạt động trên đều mang ý nghĩa giáo dục nhất định. 
Dưới đây là một số hình thức tổ chức của hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong 
nhà trường phổ thông:
 1.1.3.1. Tổ chức thảo luận
 - Đây có lẽ là cách thức tổ chức dạy học trải nghiệm đơn giản và dễ thực hiện 
nhất với điều kiện nước ta cũng như mặt bằng chung của các trường phổ thông 
hiện nay.
 Thảo luận có thể diễn ra trong phạm vi hẹp trong lớp học dưới sự hướng dẫn 
điều khiển của giáo viên học sinh cùng nhau trao đổi tìm ra nguyên nhân và giải 
pháp thực hiện chủ đề cùng trao đổi.
 - Giáo viên chỉ là người tổ chức còn học sinh là người chủ trì, dẫn dắt, thực hiện. 
Tuy nhiên đây cũng chỉ là bước đầu của học tập trải nghiệm hình thức tổ chức này sẽ 
khó phát huy hết năng lực người học và đặc biệt là những em học sinh còn chưa chú ý 
tới học tập. Bởi vậy giáo viên cần có những hình thức tổ chức hấp dẫn với tất cả đối 
tượng học sinh nhằm phát triển năng lực ở người học.
 6 - Hoạt động câu lạc bộ đòi hỏi lịch sinh hoạt định kì và với các chủ đề thảo 
luận nghiên cứu khác nhau như: câu lạc bộ về biến đổi khí hậu, câu lạc bộ 
xanhViệc thực hiện duy trì câu lạc bộ đòi hỏi có những nguyên tác nhất định 
về: tinh thần, thời gian, địa điểm, sự công bằng, sự công hiến sáng tạo, tôn 
trọng, bình đẳng
 1.1.3.5. Sinh hoạt tập thể
 - Hình thức sinh hoạt tập thể là hình thức tổ chức quen thuộc diễn ra thường 
xuyên tại các trường học phổ thông. Đây là hình thức tổ chức có sự gắn kết cao, 
đồng thời cũng là yếu tố chính để duy trì và phát triển các phong trào và đoàn thể 
thanh thiếu niên.
 1.1.3.6. Lao động công ích
 - Lao động công ích là hình thức hoạt động mang tính tập thể cao. Có thể 
được tổ chức trong khuôn viên nhà trường hoặc làng xóm như: Vệ sinh vườn 
trường, sân trường lớp học; vệ sinh đường làng ngõ xóm, trồng và chăm sóc 
vườn hoa, chăm sóc và bảo vệ di tích lịch sử, các công trình công cộng, di sản 
văn hóa
 - Tuy nhiên việc lao động công ích phải xuất phát từ việc làm của mỗi cá 
nhân, cái tâm của mỗi người góp sức mình để tham gia xây dựng, tu bổ công trình 
công trình công cộng vì lợi ích chung của cộng đồng nhằm bảo tồn các công trình, 
biết yêu quý giá trị lao động cũng như có những hành động cần thiết để bảo vệ, 
phòng chống khắc phục hành động chưa đúng đắn.
 1.1.3.7. Tổ chức tham quan dã ngoại
 - Đây là hình thức tổ chức học tập trải nghiệm hiệu quả nhất bởi tính hấp dẫn 
đối với học sinh.
 - Các hình thức tham quan dã ngoại mà hiện nay được các nhà trường phổ thông ở 
thành phố lựa chọn để giáo dục trong môn Địa Lí: Tham quan các danh lam thắng 
cảnh, di tích lịch sử văn hóa, nhà máy, xí nghiệp; tham quan các cơ sở sản xuất, làng 
nghề, tham quan các viện bảo tàng, tham quan du lịch truyền thống.
 - Mỗi hình thức tham quan dã ngoại lại gắn với một chủ để học tập giáo dục 
trong chương trình hay là nguồn bổ sung kiến thức thực tiễn hoặc kĩ năng sống cần 
thiết cho học sinh.
 - Tuy nhiên việc tổ chức tham quan dã ngoại không phải trường nào cũng có 
cơ hội và khả năng thực hiện do yếu tố kinh phí, đảm bảo thời gian chương trình, 
sự đồng thuận từ phía phụ huynh, xã hội.
 1.1.3.8. Diễn đàn
 - Diễn đàn được tổ chức với quy mô khác nhau ở khối lớp, cấp trường, cấp 
quận/ huyện, cấp tỉnh hoặc cao hơn nữa. Chủ đề của diễn đàn có thể xây dựng dựa 
trên nội dung các hoạt động giáo dục, những nhu cầu, mong muốn của các em với 
nhà trường.
 8