Sáng kiến kinh nghiệm Một số bài tập phát triển sức mạnh nhằm nâng cao thành tích nhảy cao cho học sinh nữ lớp 10 THPT tại Nghệ An

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
 ---------@------------
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 Đề tài:
 MỘT SỐ BÀI TẬP PHÁT TRIỂN SỨC MẠNH
NHẰM NÂNG CAO THÀNH TÍCH NHẢY CAO CHO HỌC SINH 
 NỮ LỚP 10 THPT TẠI NGHỆ AN
 Lĩnh vực: Thể Dục
 Nhóm người thực hiện: Đậu Hồng Sơn - Trường THPT Quỳnh Lưu 3
 SĐT: 0978 030 348
 Email:hongson1983ql3@gmail.com
 Nguyễn Văn Ngọc - Trường THPT Diễn Châu 4
 SĐT: 0362 992 567
 Email: nguyenvanngoc1978dc4@gmail.com
 Năm thực hiện: Năm 2022
 Nghệ An, tháng 04/2022 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
 Công tác giáo dục thể chất học đường có ý nghĩa đặc biệt quan trọng 
trong giai đoạn phát triển của mỗi con người, đặc biệt ở lứa tuổi học sinh. Thể 
hiện ở các mặt:
 - Góp phần giữ gìn sức khỏe, nâng cao thể lực và tầm vóc phù hợp với độ 
tuổi, giới tính và đặc điểm sức khỏe cá nhân của từng học sinh.
 - Phát triển thể lực toàn diện, các kỹ năng vận động cơ bản và các năng 
lực vận động cốt lõi: Năng lực tự động, sáng tạo; năng lực giao tiếp ứng xử; 
năng lực thể lực (sức nhanh, sức mạnh, sức bền, sự khéo léo); năng lực phối hợp 
vận động; năng lực vượt chướng ngại vật; năng lực phòng chống đuối nước; 
năng lực thích ứng với môi trường xã hội...Trên cơ sở đó giáo dục các phẩm 
chất đạo đức, ý chí, hình thành văn hóa thể chất cá nhân và xây dựng lối sống 
lành mạnh.
 Nghị quyết 29 - NQ/TƯ về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo 
nhấn mạnh “coi trọng phát triển thể chất để phát triển toàn diện cả về Đức - Trí
- Thể - Mỹ cho học sinh”.
 Để thực hiện mục tiêu giáo dục nói chung và GDTC nói riêng, giáo viên 
GDTC không ngừng trau dồi chuyên môn, đổi mới phương pháp dạy học để 
nâng cao hiệu quả dạy học. Trong đó có nội dung nhảy cao cho học sinh nữ 
THPT.
 Trên thực tế hiện nay, xuất phát từ kinh nghiệm dạy học của 2 trường 
THPT Quỳnh Lưu 3 và THPT Diễn Châu 4 thì việc dạy học nội dung nhảy cao 
nữ đã có nhiều hiệu quả đáng khích lệ như: Các em tham gia tập luyện hứng thú 
hơn, phần đa các em thực hiện đúng/đủ các bước của kỹ thuật và thành tích cao 
hơnTuy nhiên, do yếu tố sinh lý của giới tính nên các em học sinh nữ còn có 
nhiều hạn chế, ngại tập các bài tập GDTC nói chung và đặc biệt là vấn đề giáo 
dục sức mạnh nói riêng.
 Xuất phát từ hạn chế trên, với trao đổi, hợp tác giữa giáo viên GDTC ở 2 
trường chúng tôi đã đi đến thống nhất tìm hiểu và mạnh dạn nghiên cứu đề tài: 
“Một số bài tập phát triển sức mạnh nhằm nâng cao thành tích nhảy cao cho 
học sinh nữ lớp 10 THPT tại Nghệ An”.
2. Mục đích nghiên cứu
 Mục đích nghiên cứu của đề tài là: Trên cơ sở nghiên cứu đánh giá kết quả 
thành tích của học sinh nữ trong bộ môn nhảy cao ở trường THPT và các yếu tố 
ảnh hưởng đến công tác GDTC của nhà trường, đề tài đã tiến hành lựa chọn một 
số bài tập phát triển sức mạnh nhằm nâng cao thành tích nhảy cao cho học sinh 
nữ của các trường THPT sao cho phù hợp với điều kiện thực tế, nhằm góp phần
 2 Trong khi thực hiện đề tài, chúng tôi đã tìm hiểu, sưu tầm, tổng hợp và 
phân tích nghiên cứu các loại sách, tư liệu như các văn bản của Đảng và Nhà 
nước về công tác GDTC trong nhà trường các cấp. Các quy định văn bản pháp 
quy của Bộ Giáo dục và Đào tạo về GDTC cho học sinh, sinh viên. Các loại 
sách, tạp chí chuyên ngành, tập san khoa học, thông tin khoa học TDTT và 
các tài liệu có liên quan đến GDTC, trưng cầu ý kiến của các GV và HLV 
TDTT trong khu vực.
 - Phương pháp phỏng vấn
 Trong đề tài sử dụng phương pháp phỏng vấn trực tiếp và gián tiếp
 - Phương pháp quan sát sư phạm
 Phương pháp này được sử dụng để khảo sát, phân tích đánh giá khách 
quan thực trạng GDTC cho HS trong trường THPT. Tiếp cận đối tượng 
nghiên cứu, chấm điểm kỹ năng thực hành, đánh giá kết quả thực hành của lớp 
thực nghiệm và đối chứng. Đánh giá các điều kiện đảm bảo, cơ sở vật chất, 
sân bãi dụng cụ và phương pháp giảng dạy. Từ đó, giúp cho công tác đánh giá 
thực trạng việc sử dụng các bài tập nhằm phát triển thể chất cho HS ở trường 
THPT. Hình thành một phương án thực nghiệm mang tính khả thi.
 - Phương pháp kiểm tra sư phạm.
 Trong quá trình nghiên cứu, chúng tôi tiến hành tổ chức kiểm tra sư 
phạm. Mục đích của quá trình này nhằm kiểm nghiệm trong thực tiễn công tác 
giảng dạy, cũng như kiểm tra tính thực tiễn, tính khả thi của hệ thống các chỉ 
tiêu, tiêu chuẩn đã xây dựng trong quá trình nghiên cứu. Quá trình tổ chức 
kiểm tra sư phạm được tiến hành trong 8 tháng. Đối tượng thực nghiệm của đề 
tài là nữ học sinh các lớp 10A2, 10D2, của trường THPT Quỳnh Lưu 3 và nữ 
học sinh lớp 11A9, 11A10 trường THPT Diễn Châu 4.
 - Phương pháp thực nghiệm sư phạm.
 Phương pháp này được sử dụng nhằm xác định hiệu quả và giải quyết 
các đề xuất nhằm ứng dụng cho HS ở trường THPT, chúng tôi tiến hành thực 
nghiệm 64 em HS nữ ở hai lớp 10 (10A2 và 10D2) của trường THPT Quỳnh 
Lưu 3 và 68 nữ học sinh lớp 11A9, 11A10 trường THPT Diễn Châu 4. với hệ 
thống các biện pháp cơ bản đã được xác định có ảnh hưởng tích cực đến việc 
nâng cao chất lượng đào tạo như: Tuyên truyền giáo dục nhận thức cho HS về 
vai trò tác dụng của TDTT dưới nhiều hình thức; công tác kiểm tra đánh giá 
kết quả học tập của HS trong quá trình học tập; tăng cường các tổ chức hoạt 
động ngoại khoá có tổ chức, có sự hướng dẫn của giáo viên cho nhóm thực 
nghiệm.
 Để đánh giá một cách khách quan và toàn diện, chúng tôi đã tiến hành 
thực nghiệm sư phạm theo một số yêu cầu như sau:
 - Thực nghiệm tiến hành toàn diện trên tất cả các khâu như: Nội dung,
 4 PHẦN II. NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận của vấn đề
1.1 Đặc điểm của tố chất sức mạnh
 1.1.1 Xác định khái niệm
 Thành tích nhảy cao phụ thuộc vào trình độ kĩ thuật và sức lực của người 
nhảy. Việc hình thành và hoàn thiện kĩ thuật trong môn thể dục, thể thao và đặc 
biệt trong môn nhảy cao ngoài việc phát triển các tố chất thể lực có liên quan 
cần phải chú trọng đến quá trình hình thành kỹ năng, kỹ xảo vận động đó là yếu 
tố cấu thành mức độ hoàn thiện động tác kỹ thuật. Ngoài ra chúng ta cần phải 
chú ý: Tính bền vững của kỹ năng vận động chỉ có giá trị khi động tác đúng 
không cần sửa chữa. Để nâng cao hiệu quả quá trình giảng dạy giáo viên cần 
phải phát hiện sớm những sai lầm để đưa ra những bài tập khắc phục những sai 
lầm vào đúng thời điểm, giai đoạn trong quá trình hình thành động tác. Để đạt 
thành tích nhảy cao tốt đòi hỏi học sinh phải phối hợp tốt các giai đoạn với nhau 
như:
 - Giai đoạn chạy đà : Đối với học sinh THPT, nên chạy đà 6 - 8 bước 
(bước chẵn) hoặc 7 - 11 bước (bước lẻ). Mỗi bước tương đương độ dài của 5 - 6 
bàn chân nối tiếp nhau. Góc chạy đà chếch với xà ngang khoảng 30 - 40 độ; 
giậm nhẩy chân phải đứng phía bên phải của xà theo chiều nhìn vào xà và ngược 
lại (Hình dưới). Gồm 2 phần.
 Phần 1: Từ lúc xuất phát đến trước 3 bước đà cuối, độ dài và tốc độ bước 
chạy tăng dần, độ ngả của thần giảm dần.
 Phần 2: Gồm 3 bước cuối trước khi giậm nhảy. Nhiệm vụ của phần chạy 
đà này là duy trì tốc độ đã đạt được và chuẩn bị giậm nhảy sao cho đạt hiệu quả 
cao nhất. Ở đây độ dài, nhịp điệu của các bước chạy, tư thế của thân người, của 
bàn chân cũng như hai tay có tầm quan trọng. Cụ thể:
 Bước thứ nhất, chân giậm nhảy bước ra trước nhanh hơn bước trước đó, 
chạm đất bằng gót bàn chân, tiếp theo đưa nhanh chân lăng ra trước để thực hiện 
bước thứ hai.
 Bước thứ hai, bước này dài nhất trong 3 bước đà cuối, chân chạm đất
 (chân đá lăng) hơi miết bàn chân xuống dưới - ra sau, giữ thẳng không ngả vai
 6 - Giai đoạn trên không: Giai đoạn trên không bắt đầu từ khi chân giậm 
nhảy rời khỏi mặt đất. Tiếp theo co nhanh chân giậm nhảy đồng thời xoay mũi 
chân đá lăng về phía xà (hoặc xoay gót chân ra ngoài) tạo cho thân người nằm 
nghiêng so với xà (chân giậm nhảy co ở phía dưới, chân đá lăng thẳng ở phía 
trên), giống như tư thế khi ta nằm nghiêng, hai tay phối hợp khéo léo để qua xà 
(hình dưới)
 TRÊN KHÔNG
 - Giai đoạn tiếp đất: Sau khi qua xà chân giậm nhảy duỗi nhanh để chủ 
động tiếp đất, 2 tay duỗi thẳng ra để hỗ trợ giữ thăng bằng. Khi chân giậm nhảy 
bắt đầu tiếp đất cần chủ động chùng chân để giảm chấn động (hình dưới)
 TIẾP ĐẤT
 Như vậy, muốn thực hiện được tốt các giai đoạn của kỹ thuật nhảy cao 
kiểu “Nằm nghiêng” đòi hỏi HS phải biết phối kết hợp các giai đoạn một cách 
thuần thục và nhuẫn nhuyễn thi mới đạt được thành tích cao trong khi kiểm tra 
cũng như thi đấu. Trong quá trình giảng dạy cho thấy kỹ thuật nhảy cao kiểu 
“Nằm nghiêng” là kỹ thuật tương đối phức tạp, nên trong quá trình giảng dạy
 8 Trong các môn thể thao có chu kỳ mà thời gian hoạt động tối đa dưới một 
phút thì các qúa trình yếm khí chiếm ưu thế. Nhiệm vụ là nâng cao khả năng 
yếm khí. Đối với giáo dục sức mạnh trong hoạt động với cường độ cực đại, cận 
cực đại, cường độ lớn, trung bình thì phải sử dụng rộng rãi các phương pháp lặp 
lại nhiều lần các đợt, các bài tập bổ trợ có sự lựa chọn. Khi giáo dục sức mạnh 
phải chú ý đến những đặc điểm cá biệt của người tập; trình độ, thể lực là khác 
nhau trong từng vùng hoạt động khác nhau.
1.3 Đặc điểm phát triển sức mạnh trong Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng”
 1.3.1 Đặc điểm môn Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng”
 Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng” là một môn trong Nhảy cao, thành tích phụ 
thuộc rất nhiều vào sức mạnh. Với một quãng đường không dài nên cần phải giữ 
được tốc độ chạy ở mức độ cao, ổn định đòi hỏi người tập phải có khả năng duy 
trì các hoạt động, tuần hoàn ở mức độ tốt nhất. Đồng thời phải có hệ thần kinh 
vững chắc với khả năng tâm lý ổn định, phẩm chất ý chí cao mới hoàn thành tốt 
được lượng vận động với công suất tối đa và đạt hiệu quả cao nhất như mong 
muốn.
 1.3.2 Đặc điểm sinh lý, sinh hoá trong Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng”.
 Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng” tốc độ chạy được tăng dần từ chậm đến 
nhanh, với cường độ như vậy cơ thể cũng có những thay đổi rất lớn. Hoạt động 
của máu cũng có những thay đổi rõ rệt, số lượng máu tham gia vào tuần hoàn 
tăng lên, hàm lượng Axít lắc tích giảm so với quá trình phân giải Glucoza ưa khí, 
độ PH tăng làm mất cân bằng nội môi. Ngay sau khi bắt đầu vận động tần số co 
bóp của tim tăng lên nhanh, tần số và độ sâu hô hấp cũng tăng.
 1.3.3Đặcđiểmtậpluyệnpháttriểnsứcmạnhtrong Nhảycaokiểu“Nằmnghiêng”.
 Căn cứ vào cơ sở lý luận và thực tiễn của việc giáo dục sức mạnh, Căn cứ 
vào cơ sở sinh lý, sinh hoá và đặc điểm của môn Nhảy cao kiểu “Nằm nghiêng” 
có thể lựa chọn hệ thống các bài tập để phát triển sức mạnh cho người tập theo 
các xu hướng dưới đây:
 - Sử dụng các bài tập nhằm phát triển sức mạnh yếm khí, sức mạnh chung 
bằng phương pháp lặp lại nhiều lần liên tục theo trình độ người tập.
 - Các bài tập rèn luyện tâm lý, ý chí nâng cao khả năng tuần hoàn, vận động 
với việc thực hiện lặp lại các bài tập, với cường độ 80 - 85% năng lực tố đa của 
người tập.
 - Các bài tập lặp lại ở các cự ly ngắn với công suất tối đa thời gian nghĩ giữa 
quãng tăng dần sau mỗi buổi tập.
 - Các bài tập nâng cao khả năng cung cấp yếm khí, hoàn thiện chức năng 
tuần hoàn, vận động với sự lặp lại các đoạn ngắn hơn tốc độ 95 - 100%.
 10