Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp giảng dạy hiệu quả kỹ năng đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 10 hệ 7 năm

 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
“Một số giải pháp giảng dạy hiệu quả kỹ năng đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 10 hệ 7 năm”
 DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
 Stt Hình thức viết tắt Hình thức đầy đủ
 1 CTC Chương trình chuẩn
 2 HS Học sinh
 3 GV Giáo viên
 4 PTTH Phổ thông trung học
 5 SGK Sách giáo khoa
 6 TƯ Trung ương
 Người thực hiện: Nguyễn Thị Nga 1
 Đơn vị: Trường THPT Phong Thổ - Huyện Phong Thổ - Tỉnh Lai Châu SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 “Một số giải pháp giảng dạy hiệu quả kỹ năng đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 10 hệ 7 năm”
vẫn còn gặp nhiều khó khăn bởi đa phần các giáo viên hoặc là chưa hiểu rõ bản 
chất của việc dạy kỹ năng đọc hiểu hoặc là chưa làm chủ được các thủ thuật dạy 
đọc hiểu. Thông thường các giáo viên thường biến những tiết dạy đọc hiểu thành 
tiết dạy đọc "Thành tiếng" không truyền tải được nội dung và ngữ liệu mới dẫn 
đến tình trạng học sinh chán nản, thụ động.
 Theo quan điểm giáo dục hiện nay, mục tiêu của môn tiếng Anh là nhằm 
hình thành và phát triển ở học sinh những kiến thức kỹ năng cơ bản về tiếng 
Anh và những phẩm chất trí tuệ cần thiết để tiếp tục học lên hoặc đi vào cuộc 
sống lao động. Vì vậy SGK tiếng Anh THPT mới từ lớp 10 đến lớp 12 đều được 
biên soạn theo cùng một quan điểm xây dựng chương trình, đó là quan điểm chủ 
điểm (thematic approach) và đề cao các phương pháp học tập tích cực chủ động 
của học sinh. Cả bốn kỹ năng nghe, nói, đọc, viết đều được quan tâm và được 
phối hợp trong các bài tập và các hoạt động trên lớp. Tuy nhiên kỹ năng đọc là 
một trong những kỹ năng cơ bản được chú trọng trong quá trình dạy và học 
Ngoại ngữ. Đọc vừa là mục đích vừa là phương tiện hữu hiệu và thiết yếu để học 
sinh có thể nắm vững, củng cố kiến thức ngôn ngữ, mở rộng vốn từ vựng cũng 
như hiểu sâu thêm văn phong, cách sử dụng ngôn ngữ đang học. Do đó, mỗi bài 
đọc hiểu ở lớp 10 được đề cập ở mức độ vừa phải sau này mới nâng lên mức khó 
dần ở lớp 11 và 12. Bởi vậy, để hiểu được nội dung chủ đề của các bài đọc hiểu 
đòi hỏi học sinh phải có kỹ năng đọc hiểu tốt kết hợp với vốn kiến thức ngôn 
ngữ tương đối đầy đủ để nắm bắt được những yêu cầu của sách giáo khoa đưa 
ra.
 Trên thực tế, để có được kỹ đọc hiểu tiếng Anh thì người học Ngoại ngữ 
phải có quá trình luyện tập đọc thường xuyên, lâu dài với những hình thức và 
nội dung đọc khác nhau. Việc dạy và học kỹ năng đọc hiểu môn tiếng Anh tuy 
không còn mới mẻ nhưng khó đối với tất cả giáo viên và học sinh bậc THPT.
 Qua nhiều năm giảng dạy bộ môn tiếng Anh tại trường THPT tôi nhận 
thấy: nếu giáo viên đầu tư sâu, biết cách khai thác bài đọc hiểu và cung cấp đầy 
đủ những vấn đề liên quan đến chủ điểm của bài đọc hiểu thì giờ học tiếng Anh 
đạt hiệu quả rất tốt. Xuất phát từ thực tế trên tôi đã chọn sáng kiến kinh nghiệm 
mang tên: “Một số giải pháp giảng dạy hiệu quả kỹ năng đọc hiểu môn 
Tiếng Anh lớp 10 hệ 7 năm".
 Với việc nghiên cứu đề tài này, tôi mong muốn sẽ phần nào giúp giáo 
viên dần khắc phục những khó khăn trên để tiến hành dạy đọc môn tiếng Anh có 
hiệu quả tốt hơn, học sinh tích cực, chủ động trong việc tiếp thu, lĩnh hội kiến 
thức của bài học.
II. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
2.1. Đối tượng được nghiên cứu.
 Một số giải pháp giảng dạy hiệu quả kỹ năng đọc hiểu môn tiếng Anh lớp 
10 hệ 7 năm.
 Các bài đọc hiểu trong chương trình SGK tiếng Anh lớp 10 hệ 7 năm.
2.2. Phạm vi nghiên cứu.
 Người thực hiện: Nguyễn Thị Nga 3
 Đơn vị: Trường THPT Phong Thổ - Huyện Phong Thổ - Tỉnh Lai Châu SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 “Một số giải pháp giảng dạy hiệu quả kỹ năng đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 10 hệ 7 năm”
 PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lý luận
1.1. Khái niệm đọc hiểu
 Đọc là một kỹ năng cơ bản được chú trọng trong quá trình dạy và học ngoại 
ngữ. Đọc vừa là mục đích, vừa là phương tiện hữu hiệu và thiết yếu để học sinh 
có thể nắm vững, củng cố kiến thức ngôn ngữ mở rộng vốn từ vựng cũng như 
hiểu thêm văn phong, cách sử dụng ngôn ngữ mà mình đang học. Trải qua các 
giai đoạn nghiên cứu khác nhau, nhiều nhà ngôn ngữ học đưa ra các quan niệm 
khác nhau về định nghĩa về đọc hiểu:
 Đầu tiên, đọc hiểu được coi là quá trình người đọc, nhìn, giải mã và hiểu 
các ký tự được viết ra William (1984). Tuy nhiên, quan điểm này không được 
nhiều nhà ngôn ngữ tán thành do nó coi đọc hiểu là một quá trình thụ động và 
chưa nhận thức được tầm quan trọng của người học và kiến thức nền mà họ có.
 Vào năm 1989, Dorit Sasson định nghĩa đọc hiểu là: Sự phỏng đoán 
mang tính ngôn ngữ tâm lý trong đó người đọc chủ động sử dụng kiến thức nền 
và phỏng đoán của mình, để “tương tác” với văn bản thay vì dựa hoàn toàn vào 
việc dựng nghĩa từ các ký tự sẵn có trong văn bản. Quan điểm này đã nhận được 
sự ủng hộ của nhiều độc giả cũng như nhiều nhà ngôn ngữ học tuy nhiên khái 
niệm này đã phủ định hoàn toàn tầm quan trọng của các yếu tố ngôn ngữ như từ 
vựng, cú pháp và cấu trúc câu.
 Đầu những năm 1990, một định nghĩa rất mới về đọc hiểu được coi là 
bước tư duy đột phá của ngành ngôn ngữ và nhận được nhiều sự đồng tình nhất 
“đọc hiểu là quá trình trong đó người đọc vận dụng linh hoạt các kiến thức 
dưới đây để có thể đọc tốt”:
 Top- down
 Mối quan hệ xã hội 
 Kiến thức chung 
 Loại diễn ngôn
 Cấu trúc diễn ngôn 
 Chức năng diễn ngôn
 Cơ chế hội thoại 
 Liên kết văn bản 
 Ngữ pháp và từ vựng 
 Âm và chữ cái
 Bottom- up
1.2. Vị trí của kỹ năng Đọc hiểu
 Đọc hiểu là một trong những kỹ năng được quan tâm trong SGK tiếng 
Anh 10 - chương trình chuẩn. Tầm quan trọng của đọc được thể hiện ở chỗ nó 
được thiết kế như là điểm xuất phát của mỗi đơn vị bài đọc và được xếp ở tiết 
đầu tiên của mỗi đơn vị bài đọc. Nội dung bài đọc thường thể hiện chủ đề chính
 Người thực hiện: Nguyễn Thị Nga 5
 Đơn vị: Trường THPT Phong Thổ - Huyện Phong Thổ - Tỉnh Lai Châu SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 “Một số giải pháp giảng dạy hiệu quả kỹ năng đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 10 hệ 7 năm”
1.6.2. Đọc nhanh để hiểu ý tổng quát. ( Skimming for gist).
 Là cách đọc lướt tổng quát để nắm ý chính và nắm được nội dung chính 
của đoạn văn và tìm ra một tựa đề phù hợp với nội dung của đoạn văn trong một 
thời gian nhất định.
1.6.3. Đọc lướt để tìm thông tin cụ thể. ( Scanning for specific information )
 Là cách đọc lướt để lấy thông tin cần thiết trong một thời gian nhất định; 
là cách đặt câu hỏi về một thông tin cụ thể có trong đoạn văn; là những trò chơi 
tìm thông tin trong thời gian ngắn nhất.
1.6.4. Hiểu mối liên quan giữa các câu và mệnh đề. (Understading the 
relationship between sentences and clauses)
 Là cách sắp xếp lại câu hay đoạn văn tìm những yếu tố có chức năng nối 
kết với những yếu tố khác trong văn bản (Ví dụ: từ nối, đại từ, động từ thay thế 
do, does, did.); cung cấp từ nối cho một văn bản; đoán trước dòng tiếp theo từ 
nối trong một văn bản là gì.
1.6.5. Đọc thêm (Extensive reading)
 Là cách sử dụng cho các bài đọc trong các bài ôn tập hoặc đọc thêm hoặc 
qua các truyện ngắn được viết lại phù hợp với trình độ của học sinh.
1.6.6. Đọc sâu (Intensive reading)
 Là các dạng bài tập chuyển dịch thông tin; ghi lại diễn tiến sự việc xảy ra 
trong văn bản; trả lời câu hỏi đúng - sai. (True-False question); đọc để bổ sung 
cho nhau (Jigsaw reading).
 Ngoài các kỹ năng trên khi dạy đọc hiểu giáo viên cần quan tâm một số 
loại đọc khác như: kỹ năng đọc to thành lời để rèn phát âm, kỹ năng phán đoán 
để xác định nội dung chính, kỹ năng đoán từ chưa biết qua ngữ cảnh của bài 
đọc, kỹ năng sử dụng từ điển...
1.7. Qui trình dạy đọc hiểu
 Quy trình dạy đọc theo 3 giai đoạn (The Three-stage process) thể hiện ở 
các cách:
 Cách1: Pre-task (introduction to topic and task) → Through-task 
(language analyisis and task) → Post-task (application);
 Cách2: Pre-task (introduction to topic and task) → Task cycle (task and 
planning report) → Language focus (analysis and practice).
 Quan điểm này được thể hiện trong SGK qua các tiêu đề Before you read, 
While you read, và After you read. Đây gọi là ba giai đoạn của tiết dạy kỹ năng 
Đọc hiểu.
 Mục đích chung từng giai đoạn:
 Before you read nhằm cho học sinh làm quen với chủ đề và nội dung bài 
đọc, giới thiệu một số từ ngữ mới các em có thể gặp phải trong khi đọc bài khoá;
 Người thực hiện: Nguyễn Thị Nga 7
 Đơn vị: Trường THPT Phong Thổ - Huyện Phong Thổ - Tỉnh Lai Châu SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 “Một số giải pháp giảng dạy hiệu quả kỹ năng đọc hiểu môn Tiếng Anh lớp 10 hệ 7 năm”
 Giáo viên tổ chức hoạt động dạy học theo hướng dạy học tích cực. Điều 
chỉnh một số bài tập trong sách giáo khoa sao cho phù hợp với đối tượng học 
sinh đang giảng dạy, bổ sung các bài tập thực hành phù hợp với chương trình 
nhằm đáp ứng các đối tượng học sinh khác nhau và cập nhật nội dung kiến thức 
và phương pháp dạy học.
 Sử dụng có hiệu quả các phương tiện hổ trợ dạy học, các thiết bị nghe 
nhìn phục vụ việc rèn luyện kỹ năng ngoại ngữ là yêu cầu bắt buộc trong giờ 
học ngoại ngữ. Tích cực đầu tư vào việc sáng tạo sử dụng đồ dùng thật chung 
quanh môi trường sống để phục vụ bài dạy, từng bước ứng dụng công nghệ 
thông tin trong giảng dạy. Việc sử dụng có hiệu quả các đồ dùng dạy học được 
coi là một trong những tiêu chí để đánh giá chất lượng của các giờ dạy.
 Đã tổ chức vận dụng có hiệu quả nội dung các chuyên đề được bồi dưỡng. 
Mỗi tháng bố trí ít nhất một buổi sinh hoạt chuyên môn, từng bước rút kinh 
nghiệm, bàn biện pháp để thực hiện tốt nội dung chương trình sách giáo khoa và 
dạy học tự chọn để có phương pháp giảng dạy phù hợp và đạt hiệu quả.
 2.2. Hạn chế
 Tuy nhiên, giờ dạy kỹ năng đọc hiểu tại trường THPT Phong Thổ thường 
chưa đạt được hiệu quả cao:
 Hầu hết các giáo viên thường dạy đọc theo phương pháp cũ đó là cung 
cấp tất cả từ mới xuất hiện trong bài đọc cho học sinh, sau đó học sinh làm các 
phần bài tập như: trả lời câu hỏi, True/ False, điền từ và hoạt động cuối cùng mà 
học sinh thực hiện đó là dịch đoạn văn đó sang tiếng Việt. Cách dạy này khiến 
cho người học bị thụ động, sẽ không thể hoàn thành được các bài tập nếu như 
giáo viên không cung cấp và giải thích các từ mới dẫn đến hầu hết giáo viên khá 
vất vả trong việc quản lý lớp, không đảm bảo tốt nội dung của tiết học theo yêu 
cầu.
 Bởi vậy, trong các giờ đọc hiểu học sinh hoàn toàn thụ động, học máy 
móc, học đối phó chỉ trông chờ thầy giáo đọc giải thích từ, dịch nghĩa và giải 
thích các bài tập hoặc chỉ trông chờ vào các bạn học khá làm bài tập và chép.
 Một số học sinh dựa vào sách học tốt để dịch và làm các Tasks trong sách 
giáo khoa khá nhanh nhưng thực chất chỉ là học vẹt, học xong tiết đó mọi kiến 
thức có thể quên ngay, không nhớ được từ mới, sang phần After you read hoàn 
toàn không thực hành được dẫn đến nội dung bài đọc hiểu chưa sâu.
 Một yếu tố khác thường gặp đặc biệt đối với những học sinh yếu đó là gặp 
loại bài tập đoán nghĩa, xác định đúng sai hay các dạng bài tập tổng quát thì học 
sinh hay có tư tưởng làm qua loa, đôi lúc làm bừa cho xong chuyện nhưng thực 
chất thì không hiểu bản chất của hoạt động đọc mà giáo viên đưa ra; Đa số các 
em chưa biết cách đọc một bài đọc hiểu, không nhớ được thông tin trong bài 
đọc; Không nắm được cấu trúc ngữ pháp cơ bản và trả lời các câu hỏi trong 
đoạn văn. Do đó, học sinh thường chán nản với giờ học kỹ năng đọc hiểu, các 
giờ học thường trầm, không hiệu quả. Hơn nữa hầu hết học sinh ngại giờ học 
đọc, vì nhiều từ mới do học một cách thụ động, đọc kém dẫn tới các khả nghe, 
nói, đọc, viết cũng kém.
 Người thực hiện: Nguyễn Thị Nga 9
 Đơn vị: Trường THPT Phong Thổ - Huyện Phong Thổ - Tỉnh Lai Châu