Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy và học tập suốt đời giúp học sinh ôn luyện kiến thức môn Hóa học lớp 10 THPT

 SỞ GD & ĐT NGHỆ AN 
 TRƯỜNG THPT NGHI LỘC 2 
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
 Đề tài: 
 ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀO 
GIẢNG DẠY VÀ HỌC TẬP SUỐT ĐỜI GIÚP HỌC SINH 
ÔN LUYỆN KIẾN THỨC MÔN HÓA HỌC LỚP 10 THPT 
 LĨNH VỰC: HÓA HỌC 
 Tác giả : Nguyễn Thị Vân Anh 
 Tổ : Khoa học tự nhiên 
 Năm thực hiện : 2020 - 2021 
 Điện thoại : 0979 162 776 
 MỤC LỤC 
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ ....................................................................................... 1 
1. Lí do chọn đề tài. ................................................................................................ 1 
2. Mục đích nghiên cứu. ......................................................................................... 2 
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. ...................................................................... 3 
4. Giả thiết khoa học. ............................................................................................. 3 
5. Đóng góp mới của đề tài. .................................................................................... 3 
PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ................................................................ 4 
1. Cơ sở lý luận. ..................................................................................................... 4 
1.1. Khái niệm CNTT. ............................................................................................. 4 
1.2. Vai trò của CNTT trong dạy học Hóa học. ...................................................... 4 
2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu. ..................................................................... 5 
3. Hệ thống giải pháp. .......................................................................................... 11 
3.1. Sử dụng CNTT, ứng dụng phần mềm iMindMap để khái quát nội dung môn 
Hóa học 10. .......................................................................................................... 11 
3.2. Ứng dụng CNTT, phương pháp sử dụng hệ thống trò chơi trong việc củng cố 
kiến thức sau mỗi bài học môn Hóa học 10. .......................................................... 17 
3.3. Sử dụng CNTT trong tra cứu tài liệu giảng dạy và học tập Hóa học 10. ....... 24 
3.4. Ứng dụng CNTT để ra bài tập về nhà, đề test kiến thức, tự ôn tập kiến thức 
trong môn Hóa học 10. ......................................................................................... 29 
3.5. Sử dụng Video để ôn tập kiến thức cho HS trong môn Hóa học 10. ............... 37 
4. Kết quả ứng dụng CNTT vào dạy học, ôn tập củng cố kiến thức cho HS. ........ 41 
4.1. Kết quả đạt được. .......................................................................................... 41 
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................... 45 
1. Kết luận: ........................................................................................................... 45 
2. Đề xuất, kiến nghị. ........................................................................................... 46 
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................... 48 
 độc hại, nguy hiểm, thực tế không phải thí nghiệm nào GV, HS cũng có thể tiến 
hành ở môi trường trung học phổ thông, nhiều thí nghiệm khó quan sát hiện tượng, 
kết quả không rõ ràng, từ đó ảnh hướng tới công tác dạy và học. Chính vì vậy, 
ứng dụng CNTT để mô phỏng hoặc sử dụng tư liệu về phim, ảnh, video trong 
dạy học Hóa học là hình thức hiệu quả để vừa ôn tập kiến thức cho các em, 
vừa hướng dẫn các em nhận biết được một cách cụ thể các quy trình, bước 
thực hành Hóa học vv.. Vì vậy rất cần có sự hỗ trợ của CNTT. 
 Thực tế dạy học nói chung và môn Hóa học nói riêng cho thấy đã có nhiều 
giáo viên (GV) tích cực ứng dụng CNTT trong dạy học nhưng chưa chủ trọng về 
kỹ năng, nội dung, phương pháp chưa đa dạng. Với HS, bên cạnh một số em tự tìm 
được cho mình cách học hiệu quả, phần còn lại học tập một cách thụ động, cố gắng 
ghi nhớ kiến thức máy móc, chưa tự hệ thống được kiến thức, đa số kiến thức của 
các em chưa chuyên sâu. Từ đó, kết quả học tập cho thấy một thực tế đáng buồn. 
Đối với môn Hóa học, thực trạng đó đã ảnh hưởng không ít tới khả năng tiếp thu 
kiến thức, phát triển các kĩ năng cơ bản của môn học và nó đặt ra cho GV một câu 
hỏi lớn là làm thế nào để dạy học Hóa học tốt hơn, hệ thống kiến thức và tổ chức 
ôn tập cho HS một cách khoa học, hiệu quả hơn. 
 Trước thực tế đó, việc đổi mới PPDH môn Hóa học nói chung và Hóa học 
lớp 10 nói riêng để nâng cao hiệu quả ôn tập kiến thức cho các em, tăng cường 
vận dụng tối đa phương tiện dạy học làm sao tạo được hứng thú, tránh sự nhàm 
chán, ép buộc, tạo thêm nhiều không gian, thời gian mở cho các em tự tìm tòi kiến 
thức từ đó hình thành và phát huy được phẩm chất năng lực và nâng cao kết quả 
học tập. Ứng dụng CNTT vào dạy học nói chung và dạy học Hóa học 10 nói riêng 
là một trong những phương pháp hữu hiệu góp phần khắc phục những hạn chế nêu 
trên và qua quá trình thực tế triển khai tại trường THPT Nghi Lộc 2 và một số 
trường trên địa bàn tôi thấy rất hiệu quả và đã nâng cao được chất lượng trình độ 
kiến thức hóa học của HS. Qua nhiều năm công tác tôi đã đúc kết được kinh 
nghiệm và đưa ra được giải pháp nhằm nâng cao dạy học Hóa học 10 tốt hơn, hệ 
thống kiến thức và tổ chức ôn tập cho HS một cách khoa học, hiệu quả hơn qua đề 
tài: “Ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy và học tập suốt đời giúp học 
sinh ôn luyện kiến thức môn hóa học lớp 10 THPT”. 
2. Mục đích nghiên cứu. 
 Với nội dung sáng kiến này, mục đích của tôi hướng tới là trên cơ sở đánh 
giá thực trạng của việc ứng dụng CNTT trong dạy học Hóa học lớp 10; Xác định 
nguyên nhân thực trạng và từ đó đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng 
môn học nói chung và giúp HS ôn luyện, củng cố kiến thức nói riêng. Qua đề tài 
đã giúp HS phát huy tính tích cực, tự giác, tự tìm tòi chiếm lĩnh tri thức một cách 
chủ động từ đó phát triển phẩm chất và năng lực. 
 2 PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 
1. Cơ sở lý luận. 
 Hóa học là môn học quan trọng đối với HS ở mọi cấp học trong chương 
trình giáo dục phổ thông hiện nay ở nước ta. Dạy và học Hóa học không chỉ cho 
thấy mục tiêu và chiến lược của ngành giáo dục, mà đó còn là cách thức để HS tiếp 
cận với các nền văn minh tiến bộ trên thế giới. Nâng cao chất lượng giảng dạy nói 
chung và môn Hóa học nói riêng là một trong những yêu cầu cấp thiết đối với xu 
hướng giáo dục ở nước ta hiện nay nhằm thực hiện tốt chủ trương dạy học lấy 
người học làm trung tâm. Ứng dụng CNTT trong dạy học mang đến những lợi ích 
thiết thực: Cung cấp cho HS hệ thống các kiến thức logic và dễ nhớ hơn; Giúp GV 
truyền tải kiến thức dễ dàng, tăng khả năng tiếp thu cho HS; GV rút ngắn được 
thời gian, giải phóng được nhiều khối lượng công việc thủ công, đồng thời bao 
quát được quá trình làm việc; Dễ dàng tạo hứng thú, tạo được cảm tình và thu hút 
được sự chú ý của HS 
1.1. Khái niệm CNTT. 
 Công nghệ thông tin (tiếng Anh: Information technology hay là IT) là một 
nhánh ngành kỹ thuật sử dụng máy tính và phần mềm máy tính để chuyển đổi, lưu 
trữ, bảo vệ, xử lý, truyền tải và thu thập thông tin. 
 Ở Việt Nam, khái niệm Công nghệ Thông tin được hiểu và định nghĩa trong 
Nghị quyết Chính phủ 49/CP ký ngày 4 tháng 8 năm 1993: "Công nghệ thông tin là 
tập hợp các phương pháp khoa học, các phương tiện và công cụ kĩ thuật hiện đại - 
chủ yếu là kĩ thuật máy tính và viễn thông - nhằm tổ chức khai thác và sử dụng có 
hiệu quả các nguồn tài nguyên thông tin rất phong phú và tiềm năng trong mọi lĩnh 
vực hoạt động của con người và xã hội". 
1.2. Vai trò của CNTT trong dạy học Hóa học. 
 Ứng dụng CNTT trong dạy học nói chung và dạy học Hóa học nói riêng là 
xu thế và cách thức tất yếu của phương pháp dạy học hiện đại. Ngoài việc khắc 
phục được những hạn chế của PPDH truyền thống, ứng dụng CNTT trong dạy học 
Hóa học còn có những vai trò cơ bản sau. 
1.2.1. Thay đổi quan điểm về phương pháp dạy học. 
 Nền giáo dục Việt Nam trước nay sử dụng mô hình truyền thụ kiến thức theo 
cách độc thoại giữa GV với HS. Sử dụng CNTT trong dạy học sẽ thay đổi hoàn 
toàn các quan điểm về dạy học truyền thống, đồng thời đặt ra cho người GV những 
yêu cầu đổi mới nhằm đáp ứng đòi ỏh i, nhu cầu thực tế của HS, xã hội. 
1.2.2. Thay đổi chất lượng dạy và học. 
 Ứng dụng CNTT trong dạy học giúp GV trở nên linh hoạt hơn trong quá 
trình giảng dạy của mình. Thầy cô có thể tương tác với HS ở mọi nơi có sự hiện 
diện của CNTT, không cần e ngại khoảng cách, các yếu tố khách quan khác. Bài 
giảng được soạn thảo đa dạng với nhiều hình ảnh và gói gọn vào các thiết bị, 
 4 - Tự nhận ra và điều chỉnh được những sai sót, hạn chế của bản thân trong quá 
trình học tập; biết tự điều chỉnh cách học. 
 - Biết thường xuyên tu dưỡng theo mục tiêu phấn đấu cá nhân. 
 Đối với việc nâng cao chất lượng dạy học môn Hóa học 10, nhìn chung hầu 
hết các trường THPT trên cả nước đã có những biện pháp, hình thức nhằm bồi 
dưỡng, đào tạo năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho GV giảng dạy môn học này. 
Bước đầu hiệu quả mang lại là những tín hiệu đáng mừng. Song thực tế cho thấy, 
mặc dù có nhiều nỗ lực của cả ngành giáo dục, các trường THPT nhưng hiệu quả 
học tập, ôn luyện kiến thức trong môn Hóa học 10 chưa cao. Nguyên nhân, các yếu 
tố tác động làm cho quá trình dạy và học Hóa học 10 còn hạn chế là: Môi trường 
thực hành Hóa học cho HS còn hạn chế; Cơ sở vật chất, kĩ thuật, học liệu phục vụ 
trong dạy học chưa đáp ứng kịp nhu cầu đổi mới dạy học nói chung và Hóa học 10 
nói riêng. Một số GV còn hạn chế về năng lực tin học nên việc ứng dụng tin học 
vào dạy học còn nhiều khó khăn. Năng lực tự học và năng lực tin học của HS vùng 
trường đóng thực sự còn nhiều hạn chế. 
 Để góp phần khắc phục những tồn tại của thực tế dạy học nói chung và dạy 
học môn Hóa học 10 nói riêng, trong năm học qua tôi đã tiến hành tìm hiểu những 
nguyên nhân, thực trạng và tìm kiếm những biện pháp để nâng cao chất lượng dạy 
học môn Hóa học cho HS lớp 10, đặc biệt là ôn tập kiến thức cho các em. 
 Để xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài và đánh giá chính xác hơn về thực trạng 
của vấn đề ứng dụng CNTT trọng dạy học, trong ôn tập củng cố kiến thức cho HS, 
trong quá trình nghiên cứu đề tài, tôi đã làm khảo sát nhỏ: 
 - Đối tượng: Học sinh và giáo viên trường THPT Nghi Lộc 2, THPT Nghi 
Lộc 5 
 - Nội dung khảo sát: 
 Đối với học sinh: Khảo sát mức độ quan tâm và hứng thú của HS khi ứng 
dụng CNTT vào dạy học, ôn tập, củng cố kiến thức. 
 Đối với giáo viên: Khảo sát nhận thức tầm quan trọng của việc ứng dụng 
CNTT trong hoạt động dạy và học cho HS ở trường THPT; Khảo sát mức độ ứng 
dụng CNTT vào việc hỗ trợ và đổi mới phương pháp ôn tập, củng cố, kiểm tra 
đánh giá HS của GV ở trường THPT; 
 A. Đối với học sinh. 
 Để thấy được sự hứng thú của học sinh đối với ứng dụng CNTT vào dạy học, 
ôn tập, củng cố kiến thức tôi làm khảo sát như sau: 
 6