Sáng kiến kinh nghiệm Xây dựng kế hoạch giáo dục và thiết kế một số bài giảng GDTC lớp 10 THPT trong bối cảnh hiện nay, hướng tới tiếp cận chương trình GDPT 2018 tại Nghệ An

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
 ----------  ---------
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 Đề tài:
XÂY DỰNG KẾ HOẠCH GIÁO DỤC VÀ THIẾT KẾ MỘT SỐ BÀI GIẢNG 
 GDTC LỚP 10 THPT TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY, HƯỚNG TỚI TIẾP 
 CẬN CHƯƠNG TRÌNH GDPT 2018 TẠI NGHỆ AN
 Lĩnh vực: Giáo dục thể chất
 Nhóm người thực hiện: Đinh Văn Hải - Trường THPT Quỳnh Lưu 4
 SĐT: 0982567015
 Email: dinhvanhaiql4@gmail.com
 Hoàng Lý Đông - Trường THPT Diễn Châu 5
 SĐT: 0965269898
 Email: Lydongdc5@gmail.com
 Năm thực hiện: Năm 2021
 Nghệ An, tháng 04/2022 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lý do chọn đề tài
 Nhằm hướng đến hiệu quả tốt nhất của mục tiêu, yêu cầu cần đạt về phẩm 
chất năng lực được quy định trong chương trình môn học, thì vai trò của người 
giáo viên trong việc xây dựng kế hoạch môn học và thiết kế bài giảng có ý nghĩa 
đặc biệt quan trọng đối với quá trình thực hiện nhiệm vụ năm học. Chiến lược phát 
triển giáo dục tại văn kiện đại hội XIII của Đảng xác định “đổi mới cơ chế quản 
lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt”; nhằm 
cụ thể hóa và đưa tinh thần CV 5512 ngày 18/12/2020 của Bộ GD&ĐT vào thực 
tiễn của bộ môn GDTC, góp phần giáo dục các phẩm chất, năng lực theo mục tiêu 
chương trình mới 2018.
 Trong 3 năm gần đây, đại dịch Covid - 19 hoành hành khắp thế giới, lũ lụt 
thiên tai xãy ra thường xuyên. Việc xây dựng kế hoạch môn học, thiết kế bài giảng 
của các cấp quản lý, đội ngũ giáo viên nói chung, GDTC nói riêng đã được Bộ 
Giáo Dục & Đào Tạo, Sở GD - ĐT tỉnh nhà tập trung chỉ đạo một cách đồng bộ 
với phương châm “Từ tạm ngừng đến trường, rồi ngừng đến trường cục bộ nhưng 
không ngừng việc dạy, việc học”, Phong trào “Nghệ An học tập suốt đờivà đã 
đạt đến hiệu quả tối ưu nhất. Đây là giải pháp thay thế hữu hiệu, dần đi vào tiềm 
thức của mỗi giáo viên và mỗi học sinh. Mặc dầu việc xây dựng kế hoạch môn học 
và thiết kế bài giảng trong bối cảnh hiện nay của GDTC đã có nhiều sự đầu tư, 
nghiên cứu, thế nhưng còn để lại nhiều hạn chế. Nguyên nhân chủ yếu nằm ở khâu 
đa phần giáo viên chưa nắm bắt đầy đủ và kịp thời các hướng dẫn thực hiện nhiệm 
vụ môn học nên dẫn đến cứng nhắc về nội dung, chưa có tính mở, kỹ năng CNTT 
của giáo viên còn chưa thuần thục. Phần lớn các giáo viên còn có tư tưởng tự bằng 
lòng với bản thân, không có sự phấn đấu dẫn đến nhận thức và thái độ về xây dựng 
kế hoạch môn học, thiết kế bài giảng chưa đạt đến nhiều hiệu quả.
 Huyện Diễn Châu và Quỳnh Lưu là 2 địa bàn có quy mô dân số đông và 
diện tích rộng, có đến 10 trường THPT công lập, 4 trường ngoài công lập, có đến 
65 giáo viên GDTC thuộc khối THPT; xét về tính nguồn gốc lịch sử trước đây 
thuộc 1 tổng, có nhiều điểm tương đồng, là huyện đồng bằng có đóng góp lớn về 
thành tích ở mọi phương diện cho giáo dục. Hội khỏe phù đổng là đối thủ của nhau 
nhưng đó cũng chính là cơ hội để GV chia sẻ những kinh nghiệm giảng dạy, huấn 
luyện đội tuyển cũng như kinh nghiệm thiết kế bài giảng ở mọi điều kiện khó khăn 
do ngoại cảnh tác động.
 Vậy vấn đề đặt ra là làm thế nào để xây dựng kế hoạch và thiết kế một số bài 
giảng GDTC vừa phù hợp với bối cảnh xã hội, vừa đạt đến hiệu quả tốt nhất về 
mục tiêu giáo dục nói chung và GDTC nói riêng.
 Để giải quyết vấn đề trên, bằng sự chung sức hoạch định từ nhiều năm nay 
giữa GV các huyện với nhau, đặc biệt từ mối quan hệ khăng khít trong trao đổi
 1 PHẦN II. NỘI DUNG ĐỀ TÀI
 Chương 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn
 1.1. Cơ sở lý luận
 Việc xây dựng kế hoạch môn học và thiết kế bài giảng không thể tách rời 
các công văn, thông tư và hướng dẫn của cấp trên: Thông tư số: 28 ngày 04 tháng 
09 năm 2020 của Bộ GD&ĐT về việc đổi mới hình thức phương pháp dạy học 
“Dạy học có ứng dụng CNTT, ngành giáo dục hướng tới tối thiểu 15% số tiết học 
theo hình thức dạy học trực tiếp có ứng dụng CNTT”; công văn số: 5512/BGDĐT
- GDTrH V/v xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục của nhà trường 
ngày 18 tháng 12 năm 2020; công văn số: 4040/BGDĐT - GDTrH V/v hướng dẫn 
thực hiện Chương trình GDPT cấp THCS, THPT ứng phó với dịch Covid - 19 năm 
học 2021 - 2022 ngày 16 tháng 09 năm 2021; hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm 
học hằng năm của Sở GD - ĐT Nghệ An và cụ thể hóa việc thực hiện nhiệm vụ 
của trường THPT Quỳnh Lưu 4, trường THPT Diễn Châu 5.
 Chúng ta cũng biết rằng, kế hoạch môn học, hoạt động giáo dục là kế hoạch 
thực hiện chương trình môn học, hoạt động giáo dục ở mỗi khối lớp đảm bảo hiệu 
quả theo mục tiêu, yêu cầu cần đạt về phẩm chất và năng lực được quy định trong 
chương trình môn học, hoạt động giáo dục; phù hợp với điều kiện thực tế của địa 
phương, nhà trường và đối tượng học sinh.
 Kế hoạch bài dạy do giáo viên thiết kế bao gồm các hoạt động của học sinh 
và giáo viên trong quá trình dạy học một tiết học/bài học/chủ đề nhằm giúp học 
sinh chiếm lĩnh được kiến thức và đạt được các năng lực, phẩm chất cần thiết.
 Về yêu cầu, nguyên tắc trong xây dựng kế hoạch môn học đảm bảo 4 yêu tố:
 Thứ nhất, đảm bảo tính pháp lý tức là xây dựng kế hoạch môn học phải dựa 
trên các căn cứ pháp lý cụ thể như khung thực hiện chương trình môn học, công 
văn hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học của Sở GD&ĐT, công văn thực hiện 
nhiệm vụ năm học, kế hoạch của nhà trường;
 Thứ hai, đảm bảo tính khả thi tức là xây dựng kế hoạch môn học phải dựa 
trên đặc điểm của tổ chuyên môn và của nhà trường, đặc điểm học sinh, tình hình 
đội ngũ, cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, phòng học bộ môn, sân bãi tập luyện.
 Thứ ba, đảm bảo logic của mạch kiến thức, tính thống nhất trong và giữa các 
môn học, các chủ đề và hoạt động giáo dục.
 Thứ tư, đảm bảo tính linh hoạt tức là xây dựng kế hoạch môn học phải luôn 
linh hoạt, không cứng nhắc để phù hợp với tình hình thực tế trong mọi bối cảnh, 
khi cần thiết có thể điều chỉnh được cả về nội dung lẫn thời gian thực hiện.
 Yêu cầu, nguyên tắc thiết kế bài giảng theo định hướng phát triển phẩm chất 
năng lực học sinh
 3 Thứ tư, thiếu tính mở nên hạn chế khả năng chủ động và sáng tạo của địa 
phương và nhà trường cũng như của tác giả sách giáo khoa và giáo viên.
 Định hướng nội dung chương trình SGK GDPT mới
 Thứ nhất, được xây dựng theo mô hình phát triển năng lực, giúp học sinh 
hình thành và phát triển những phẩm chất, năng lực để giải quyết các vấn đề trong 
học tập và đời sống nhờ vận dụng hiệu quả và sáng tạo những kiến thức đã học.
 Thứ hai, phân biệt rõ hai giai đoạn: Giai đoạn giáo dục cơ bản (từ lớp 1 đến 
lớp 9) và giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp (từ lớp 10 đến lớp 12). Đồng 
thời thiết kế một số môn học trong đó có Giáo dục thể chất theo các chủ đề, tạo 
điều kiện cho học sinh lựa chọn những chủ đề phù hợp với sở thích và năng lực 
của bản thân.
 Thứ ba, chú ý hơn đến tính kết nối giữa chương trình của các lớp học, cấp 
học trong từng môn học và giữa chương trình của các môn học trong từng lớp học, 
cấp học. Việc xây dựng Chương trình tổng thể, lần đầu tiên được thực hiện tại Việt 
Nam, đặt cơ sở cho sự kết nối này.
 Thứ tư, bảo đảm định hướng thống nhất và những nội dung giáo dục cốt lõi, 
bắt buộc đối với học sinh toàn quốc. Trao quyền chủ động và trách nhiệm cho địa 
phương, nhà trường trong việc lựa chọn, bổ sung một số nội dung giáo dục và triển 
khai kế hoạch giáo dục phù hợp với đối tượng giáo dục và điều kiện của địa 
phương, của cơ sở giáo dục, góp phần bảo đảm kết nối hoạt động của nhà trường 
với gia đình, chính quyền và xã hội.
 1.2.3. Xuất phát từ thực trạng về xây dựng kế hoạch môn học và thiết kế 
bài giảng GDTC lớp 10 THPT trong bối cảnh hiện nay tại tỉnh Nghệ An
 Thực trạng về xây dựng kế hoạch môn học GDTC lớp 10
 - Coi nội dung, chương trình sách giáo viên là công thức cố định mang tính 
pháp lý nên bắt buộc giáo viên không được cắt xén chương trình vì vậy dẫn tới 
không phù hợp với năng lực của HS cũng như điều kiện thực tế từng địa phương, 
từng nhà trường.
 - Phần lớn đội ngũ giáo viên GDTC còn cập nhật chưa kịp thời các tinh thần 
đổi mới về chuyên môn.
 - Coi phân phối chương trình thường lệ còn nặng về tính pháp lý.
 - Phần xây dựng KHGD còn cứng nhắc, nặng về kiến thức không có tính 
thực tiễn cao, vì vậy việc phù hợp với các bối cảnh là rất hạn chế.
 Thực trạng về thiết kế bài giảng GDTC lớp 10
 - Việc xác định mục tiêu của bài học thì đại đa số giáo viên vẫn còn thực 
hiện theo chương trình 2006 (kiến thức và kỹ năng).
 - Phương pháp giảng dạy chủ yếu là mệnh lệnh, nêu nội dung nên chưa động 
viên, khích lệ học sinh trong quá trình học tập.
 - Việc chuyển giao nhiệm vụ còn bình quân chủ nghĩa.
 5 Tổng 
 Phương án thiết kế Lối cũ CT 2006 Đổi mới theo Cv 5512
 số GV
 khảo 
 Trường sát Số lượng Tỷ lệ % Số lượng Tỷ lệ %
 Quỳnh Lưu 1 06 03 50 03 50
 Quỳnh Lưu 3 05 03 60 02 40
 Quỳnh Lưu 4 06 01 16,7 05 83,3
 Diễn Châu 1 05 02 40 03 60
 Diễn Châu 4 05 03 60 02 40
 Diễn Châu 5 06 03 50 03 50
 Bảng 3. Số liệu điều tra, khảo sát động cơ học tập môn GDTC lớp 10 THPT 
ở những lớp chưa áp dụng đề tài tại trường THPT Quỳnh Lưu 4 và trường THPT 
Diễn Châu 5 năm học 2019 - 2020
 Không yêu 
 Động cơ Tổng số Rất yêu thích Yêu thích
 thích
 HS
 Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ
 Lớp khảo sát
 lượng % lượng % lượng %
 QL4 - Lớp 10A2 43 07 16,3 16 37,2 20 46,5
 QL4 - Lớp 10A3 42 06 14,3 15 35,7 21 50
 DC5 - Lớp 10A1 42 05 11,9 16 38,1 21 50
 DC5 - Lớp 10A5 44 08 18,2 17 38,6 19 43,2
 Bảng 4. Số liệu điều tra, khảo sát năng lực chung lớp 10 THPT ở những lớp 
khi chưa áp dụng đề tài tại trường THPT Quỳnh Lưu 4 và trường THPT Diễn 
Châu 5 năm học 2019 - 2020
 Tự học và tự chủ Giao tiếp, hợp tác
 Năng lực Tổng 
 số HS Tốt Hạn chế Tốt Hạn chế
 khảo Tỷ Tỷ Tỷ Tỷ 
Lớp SL SL SL SL
 sát lệ lệ lệ lệ
QL4 - Lớp 10A1 43 21 48,8 22 51,2 19 44,2 24 55,8
 7 - Về thực trạng xây dựng KHGD môn học của giáo viên.
 + Theo lối cũ không có tính mở với số lượng 23/33 giáo viên chiếm 69,7%.
 + Đổi mới linh hoạt có tính mở với số lượng 10/33 giáo viên chiếm 30,3%.
 - Về thực trạng thiết kế bài giảng của giáo viên.
 + Lối cũ CT 2006 với số lượng 15/33 giáo viên chiếm 45,4%.
 + Có tính mở theo Cv 5512 với số lượng 18/33 giáo viên chiếm 54,5%.
 - Về thực trạng động cơ học tập của học sinh.
 + Số lượng học sinh không yêu thích môn học là 81/171 chiếm 47,4%.
 + Số lượng học sinh yêu thích môn học là 64/171 chiếm 37,4%.
 + Số lượng học sinh rất yêu thích môn học là 26/171 chiếm 15,2%.
 - Về thực trạng năng lực chung của học sinh.
 + Số lượng học sinh có năng lực tự học và tự chủ đạt loại tốt là 75/171 chiếm 
43,9% và học sinh có năng lực còn hạn chế là 96/171 chiếm 56,1%.
 + Số lượng học sinh có năng lực giao tiếp, hợp tác đạt loại tốt là 76/171 
chiếm 44,4% và học sinh có năng lực còn hạn chế là 95/171 chiếm 55,6%.
 - Về năng lực đặc thù của học sinh.
 + Số lượng học sinh có năng lực vận động cơ bản đạt loại tốt là 65/171 
chiếm 38% và học sinh có năng lực còn hạn chế là 106 /171 chiếm 62%.
 + Số lượng học sinh có năng lực tham gia hoạt động thể thao loại tốt là 
23/171 chiếm 13,5% và học sinh có năng lực còn hạn chế là 148/171 chiếm 86,5%.
 - Về phẩm chất của học sinh.
 + Số lượng học sinh có phẩm chất trung thực là 105/171 chiếm 61,4% và 
chưa trung thực là 66/171 chiếm 38,6%.
 + Số lượng học sinh có phẩm chất chăm chỉ là 93/171 chiếm 54,4% và chưa 
chăm chỉ là 78/171 chiếm 45,6%.
 Qua phản ánh về số liệu điều tra trên chúng tôi thấy rằng:
 - Sự tác nghiệp, trao đổi chuyên môn giữa lực lượng GV GDTC các trường 
THPT ở Diễn Châu và Quỳnh Lưu chưa nhiều.
 - Việc xây dựng KHGD và thiết kế bài giảng còn theo lối cũ, không có sự 
đổi mới để phù hợp với từng bối cảnh của địa phương.
 - Đội ngũ GV GDTC một phần không nhỏ đang còn lề lối làm việc thiếu 
nghiêm túc, chưa có ý thức nghiên cứu, tìm tòi để phát triển chuyên môn bản thân.
 9